Narodowe Sanktuarium w Mátraverebély-Szentkút

Podstawą sanktuarium jest opowieść o cudownym wytrysku źródła: według tradycji rodzice niemego chłopca zaprowadzili swoje dziecko do pobliskiego źródła, gdzie chłopiec napił się wody – i natychmiast przemówił. To wydarzenie z XI wieku stało się początkiem pielgrzymek, którym od tamtej pory towarzyszyły liczne uzdrowienia i nawrócenia.

Wokół źródła zbudowano kaplicę, a z czasem klasztor, dom pielgrzyma i inne budynki pielgrzymkowe. Obecny kościół sanktuaryjny jest imponującym przykładem barokowej architektury XVIII wieku.

Sanktuarium jest obecnie prowadzone przez zakon franciszkanów, którzy oprócz duchowego przewodnictwa dbają także o zachowanie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Oprócz codziennych mszy świętych, spowiedzi i rekolekcji, oferują również programy społeczne i wspólnotowe dla odwiedzających.

Sanktuarium w Szentkút łączy duchowe pogłębienie, odkrywanie kultury i relaks na łonie natury. Dla przybywających dostępne są noclegi, schroniska pielgrzymkowe, ścieżki edukacyjne oraz lokalne produkty oferowane w punktach gastronomicznych.

Sanktuarium znajduje się na terenie UNESCO Globalnego Geoparku Novohrad–Nógrád, dzięki czemu oprócz wartości duchowych wyróżnia się także znaczeniem geologicznym, ekologicznym i historyczno-kulturowym. Okoliczne źródła, mieszkania w jaskiniach, andezytowe podłoże skalne i formacje wulkaniczne oferują niepowtarzalne wrażenia turystyczne. Odwiedzający mogą odkrywać związek natury i wiary na tematycznych szlakach turystycznych – na przykład na trasach związanych z legendą o św. Władysławie.

Centralnym sakralnym obiektem sanktuarium w Szentkút jest figura Matki Bożej, która od wieków znajduje się w centrum czci wiernych. Barokowa figura, ubrana w bogato zdobione szaty, trzyma na rękach Dzieciątko Jezus i emanuje matczyną czułością oraz ochronną miłością – wszystkim tym, co przyciąga pielgrzymów do Szentkút raz za razem.

Wyjątkowość tej figury polega na tym, że jej szaty są regularnie zmieniane, dostosowywane do okresów roku liturgicznego i świąt kościelnych. Ta praktyka ma nie tylko estetyczne, ale także głębokie duchowe znaczenie, wyrażając godność świąt i troskę żywej wspólnoty.

Szaty są szyte przez mieszkankę Ipolytarnóc, która od lat z wielkim oddaniem i ręczną precyzją wykonuje stroje dla figury Maryi. Jej praca wykracza poza rzemiosło: to działanie jest pięknym przykładem udziału lokalnej wspólnoty w wierze. Kobieta traktuje tę służbę jako powołanie, które jednocześnie pielęgnuje tradycje ludowej religijności i nadaje nowe znaczenie codzienności sanktuarium.

Zmieniające się szaty figury Matki Bożej są dla pielgrzymów widocznym i namacalnym znakiem cyklu roku liturgicznego, a także tego, że wiara nie jest muzealnym eksponatem, lecz żywą relacją między Bogiem a człowiekiem, przeszłością a teraźniejszością, wspólnotą a jednostką.

Ta tradycja w godny sposób łączy lokalną tożsamość, duchowe pogłębienie i dziedzictwo rękodzieła, czyniąc figurę nie tylko symbolem sakralnym, ale także żywym przykładem zrównoważonej turystyki kulturowej.