Świadomy wybór także podczas wypoczynku – co oznacza, że miejsce posiada certyfikat zrównoważonego rozwoju oparty na GSTC?

Ale skąd możemy wiedzieć, czy miejsce noclegowe lub usługodawca rzeczywiście działa w sposób zrównoważony, a nie tylko używa zielonych oznaczeń jako chwytu marketingowego? W tym pomaga zrozumieć GSTC – Global Sustainable Tourism Council, międzynarodowy system kryteriów, który obecnie stanowi najbardziej uznawaną podstawę profesjonalnych certyfikacji zrównoważonego rozwoju w turystyce. Celem GSTC jest zapewnienie przejrzystych i wiarygodnych ram zarówno dla usługodawców, jak i podróżnych – a także stanowi podstawę dla inicjatyw takich jak Tavalyst, oceny zrównoważonego rozwoju Booking.com, Google czy Tripadvisora.

GSTC to niezależna, globalna organizacja utworzona pod auspicjami ONZ w celu zapewnienia wspólnego języka i ram dla certyfikacji zrównoważonego rozwoju. Sama nie certyfikuje, ale na podstawie profesjonalnych kryteriów uznaje systemy, które spełniają międzynarodowo akceptowane standardy – takie jak Green Destinations, Good Travel Seal, Travelife, Bioscore czy EarthCheck.

System kryteriów GSTC opiera się na czterech głównych filarach:

1. Odpowiedzialne zarządzanie

Ocenia wewnętrzne zarządzanie organizacją i jej strategiczne zaangażowanie – w tym pomiar efektywności środowiskowej, cele zrównoważonego rozwoju oraz zaangażowanie pracowników.

2. Aspekty środowiskowe

Obejmuje optymalizację zużycia energii i wody, redukcję odpadów, ograniczenie marnowania żywności oraz ochronę naturalnych siedlisk.

3. Szacunek dla wartości kulturowych

GSTC bierze pod uwagę, jak zachowywana jest lokalna kultura, tradycje, dziedzictwo architektoniczne oraz jak zapewniana jest wrażliwość kulturowa odwiedzających.

4. Społeczna odpowiedzialność

System ocenia również, w jakim stopniu usługodawca turystyczny przyczynia się do lokalnej gospodarki, tworzenia miejsc pracy, równości społecznej i partnerstw.

Wiele osób uważa, że certyfikacja zrównoważonego rozwoju to po prostu „zielona etykieta”, którą można zdobyć dzięki kilku żarówkom LED lub papierowi z recyklingu. Rzeczywistość jest jednak o wiele bardziej złożona. System kryteriów GSTC, w zależności od tego, czy dotyczy destynacji, usługodawcy turystycznego, wydarzenia czy atrakcji, zawiera obecnie ponad 100 konkretnych wymagań, które muszą spełnić usługodawcy lub destynacje. Kryteria te opierają się na czterech filarach (zarządzanie gospodarcze, wpływ na środowisko, dziedzictwo kulturowe, odpowiedzialność społeczna) i każde z nich musi być poparte szczegółową dokumentacją, danymi i praktycznymi przykładami.

Proces certyfikacji to nie tylko zbieranie podpisów i oświadczeń, ale wielomiesięczna – a często wieloletnia – intensywna praca przygotowawcza. Obejmuje ona tworzenie strategii, szkolenie pracowników, angażowanie lokalnych partnerów, wprowadzanie systemów monitoringu oraz audyty zewnętrzne. Organizacje certyfikujące uznane przez GSTC (takie jak Green Destinations, Bioscore, Travelife) mogą przyznać tytuł „GSTC Certified” tylko wtedy, gdy każdy punkt kryteriów został udowodniony, a jego spełnienie zostało zweryfikowane przez niezależnego audytora.

Proces ten jest tak szczegółowy, ponieważ celem nie jest legitymizacja pozornych rozwiązań, ale zapewnienie rzeczywistego, systemowego zrównoważonego rozwoju. Dlatego też na świecie istnieje niewielu usługodawców lub destynacji, którzy rzeczywiście są uprawnieni do używania oznaczenia „GSTC Certified” – jednak ci, którzy osiągają ten poziom, gwarantują gościom, że ich działalność nie tylko wygląda na zrównoważoną, ale faktycznie taka jest.

Helsinki np. od 2021 roku przygotowywało się do uzyskania certyfikatu, ale dopiero w marcu 2025 roku otrzymało tytuł GSTC Certified jako pierwsze duże miasto na świecie. 

Celem Tavalyst jest przedstawienie tych profesjonalnych kryteriów w sposób bardziej zrozumiały i spójny na platformach turystycznych – na przykład za etykietami „Bardziej zrównoważona podróż” na Booking.com, które opierają się na systemie Tavalyst, a za którymi w dużej mierze stoją certyfikaty uznane przez GSTC. Oznacza to, że podróżny podczas rezerwacji otrzymuje rzeczywiście wiarygodne informacje o tym, w jakim stopniu i w jakich obszarach dane miejsce działa w sposób zrównoważony.

Celem systemu nie jest jedynie zbieranie „zielonych punktów”, ale także wspieranie stopniowego rozwoju gospodarzy – tak, aby ci, którzy jeszcze nie posiadają pełnej certyfikacji, ale podejmują kroki w tym kierunku, również mogli znaleźć się wśród opcji zaangażowanych w zrównoważony rozwój.

Wybierając miejsce noclegowe lub usługę turystyczną, które posiada certyfikat zrównoważonego rozwoju oparty na GSTC, w rzeczywistości decydujesz się na system oparty na wiarygodnym zapleczu profesjonalnym. Pomaga Ci to wspierać miejsca, które:

• podejmują rzeczywiste działania w zakresie odpowiedzialności środowiskowej i społecznej,

• oferują nie tylko widowiskowe, ale także wartościowe doświadczenia,

• wzmacniają lokalną gospodarkę i społeczności, a nie tylko je obsługują,

• przyczyniają się do zachowania różnorodności kulturowej, jednocześnie edukując i uwrażliwiając.

W naszym kraju coraz więcej usługodawców dołącza do systemów uznanych przez GSTC, niezależnie od tego, czy są to miejsca noclegowe, organizatorzy wycieczek czy destynacje. Obecność na międzynarodowych platformach, „przewaga widoczności” Tavalyst oraz zdobycie zaufania świadomych podróżnych pokazują, że zrównoważony rozwój to dziś nie nisza, ale wymóg rynkowy.