Gyergyószárhegy

Το Γκιέργκιοσζάρχεγκι (στα ρουμανικά Lăzarea) είναι ένας από τους πιο γνωστούς ιστορικούς και πολιτιστικούς οικισμούς της κομητείας Χαργκίτα, που βρίσκεται στη λεκάνη του Γκιέργκιο, λίγα χιλιόμετρα νότια του Γκιέργκιοσζεντμικλόσ. Το χωριό βρίσκεται στους πρόποδες της Χαργκίτα, σε γραφικό περιβάλλον, όπου η ομορφιά της φύσης και η ιστορική κληρονομιά συνδέονται στενά. Το όνομά του είναι γνωστό εδώ και αιώνες στην ιστορία του πολιτισμού των Σέκελι, ενώ κατέχει ξεχωριστή θέση στον ουγγρικό πολιτισμό της Τρανσυλβανίας. Το πιο γνωστό αξιοθέατο του οικισμού είναι το κάστρο Λάζαρ, ένα από τα σημαντικότερα αναγεννησιακά μνημεία της Τρανσυλβανίας. Το κάστρο, που χτίστηκε τον 16ο-17ο αιώνα, δεν είναι μόνο ιστορικός τόπος μνήμης, αλλά και σημαντικό πολιτιστικό κέντρο, που σήμερα φιλοξενεί καλλιτεχνικά εργαστήρια και εκδηλώσεις. Το κάστρο κατασκευάστηκε από την οικογένεια Λάζαρ, μέλος της οποίας ήταν ο Λάζαρ Ιστβάν, κηδεμόνας του πρίγκιπα της Τρανσυλβανίας, Μπέθλεν Γκάμπορ. Η εκκλησία που συνδέεται με το κάστρο, το παλιό σχολείο και η μεσαιωνικής προέλευσης δομή του οικισμού μαρτυρούν τη σημαντική ιστορική κληρονομιά της περιοχής. Η πολιτιστική ζωή του Γκιέργκιοσζάρχεγκι είναι εξαιρετικά ενεργή. Ο οικισμός φιλοξενεί εδώ και δεκαετίες καλλιτεχνικά εργαστήρια, εκθέσεις και προγράμματα διατήρησης παραδόσεων, που συμβάλλουν στη διατήρηση της πνευματικής ζωής των Σέκελι και των Ούγγρων της Τρανσυλβανίας. Οι κάτοικοι διατηρούν μέχρι σήμερα τις παραδόσεις των Σέκελι, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τις φορεσιές και τα έθιμα, τα οποία αντικατοπτρίζονται σε πολλές εκδηλώσεις, γιορτές και θρησκευτικές τελετές. Η γύρω περιοχή του Γκιέργκιοσζάρχεγκι προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για πεζοπορία και εξερεύνηση της φύσης, καθώς η εγγύτητα της Χαργκίτα εξασφαλίζει ποικίλα τοπία: πευκοδάση, πηγές, ρυάκια και σημεία θέας περιμένουν τους επισκέπτες. Οι επισκέπτες μπορούν να διαμείνουν σε ξενώνες, μικρές πανσιόν και αγροτουριστικά καταλύματα, όπου η φιλοξενία των Σέκελι γίνεται μια απτή εμπειρία. Η παρουσία των Φραγκισκανών στο Γκιέργκιοσζάρχεγκι έχει ιστορία άνω των τριών αιώνων και συνδέεται στενά με τη θρησκευτικότητα και τον ρόλο προστάτη της οικογένειας Λάζαρ. Η ίδρυση του μοναστηριού ξεκίνησε το 1642 στις πλαγιές του όρους Σάρμανι, με σκοπό οι Φραγκισκανοί μοναχοί να εξυπηρετούν τη θρησκευτική ζωή των πέντε παρεκκλησίων της περιοχής. Οι μοναχοί εκδιώχθηκαν το 1648, αλλά επέστρεψαν το 1665, δίνοντας νέα ώθηση στις κατασκευές. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες αυτής της περιόδου ήταν ο Κάιονι Γιάνος – Φραγκισκανός μοναχός, οργανίστας, τυπογράφος και συνθέτης – του οποίου το έργο αποτελεί πνευματική κληρονομιά που αντηχεί μέχρι σήμερα στην Τρανσυλβανία. Το μοναστήρι υπέστη σοβαρές ζημιές πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ιστορίας: κάηκε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Ράκοτσι, ενώ το 1749 και το 1872 καταστράφηκε από πυρκαγιές. Κάθε φορά ανακατασκευαζόταν και το 1908 απέκτησε τη σημερινή του μορφή. Η μπαρόκ εκκλησία του μοναστηριού και το συγκρότημα κτιρίων φιλοξένησαν πάνω από 800 Φραγκισκανούς μοναχούς κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του, από τους οποίους 51 αδελφοί θάφτηκαν στην κρύπτη του μοναστηριού – ανάμεσά τους και ο Κάιονι Γιάνος. Η παρουσία των Φραγκισκανών καταργήθηκε το 1951 από το κομμουνιστικό καθεστώς, όταν οι μοναχοί εκτοπίστηκαν και το κτίριο κρατικοποιήθηκε. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως ορφανοτροφείο και καλλιτεχνικό κέντρο, ενώ μετά την αλλαγή του καθεστώτος αποτέλεσε για μεγάλο χρονικό διάστημα χώρο καλοκαιρινών καλλιτεχνικών εργαστηρίων, αποκτώντας έτσι, εκτός από πνευματική, και καλλιτεχνική σημασία. Σήμερα λειτουργεί και πάλι ως Φραγκισκανό μοναστήρι, αποτελώντας σημαντικό πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο για τους ντόπιους, τους προσκυνητές και τους επισκέπτες. Το Γκιέργκιοσζάρχεγκι δεν είναι γνωστό μόνο για το κάστρο Λάζαρ, αλλά και για το Φραγκισκανό μοναστήρι, που το καθιστά έναν από τους ιδιαίτερους θρησκευτικούς-πολιτιστικούς τόπους της Τρανσυλβανίας, όπου η ιστορική κληρονομιά, η ζωντανή θρησκευτική ζωή και οι καλλιτεχνικές αξίες συνθέτουν μια μοναδική ενότητα. Έτσι, το Γκιέργκιοσζάρχεγκι δεν είναι μόνο ένας ιστορικός τόπος μνήμης, αλλά και μια ζωντανή πολιτιστική κοινότητα, που χάρη στο παρελθόν του, την καλλιτεχνική του παρουσία και το φυσικό του περιβάλλον, κατέχει μια ξεχωριστή θέση στον χάρτη της περιοχής των Σέκελι.